Tüfeklerde Çift Lastik Kullanımı

Geçmişte kullandığımız ekipmanlarla av yapmak, gerek popülasyonların bilinçsizce avlanması gerekse de değişen dünya iklim dengelerine göre farklı davranışlar içine giren balıklar yüzünden oldukça zorlaştı. Teknoloji de bu verilere dayanarak daha gelişmiş av gereçlerini sunarak bu elit spordan aldığımız keyfi yükseltmek için uğraşıyor. Fakat satın almış olduğumuz ekipmanı da kendi av alışkanlıklarımız ve kullanma şeklimize göre modifiye etmemiz gerekiyor.

Avcılar hala şiş ve lastik kombinasyonları konusundaki gelişmelere kulaklarını tıkayıp aldıkları zıpkını en uzaktaki balığa attıklarında hüsran yaşamaya devam ediyorlar.
Bir önceki yazımda; lastiklerin boyu ve çaplarıyla oynayarak tüfeğin performansını nasıl arttırabileceğimizin ipuçlarını vermiştim.

Bu yazıda tüfeklerde çift lastiğin nasıl ve niçin kullanılacağını inceleyeceğiz.

Satın almış olduğumuz bir lastikli tüfek, genel bir kitleye hitap ettiği için lastikler olması gerekenden daha uzun veya zayıf olabilir.
Eğer bu konuda bilinçli olarak satıcının karşısına geçersek av stilimize en uygun konfigürasyonu bize hazırlayıp verecektir.

Piyasada satılan standart tüfekler bir çift vidalı veya tek çevirme lastikle sunulurlar.

Bunları modifiye etmenin ilk yolu bir önceki yazımda da bahsettiğim gibi lastik çapları ve boylarıyla oynamaktır.
Fakat 90 cm ve üzeri tüfeklerde istenen maksimum gücü sağlayacak olan modifiye ikinci bir lastik takılmasıyla çözülür. Fakat normal lastik hesapları ikinci bir lastik takılması için yeterli gelmez ve istenen güç gözle görünür bir artış sağlasa da optimum performans için yetmeyecektir. Çift lastiği tek veya iki ayrı çentiğe takarak farklı konfigürasyonlar oluşturabiliriz.

Tüfeğimizin kafalı ve kaplinli bir çift lastiği olduğunu varsayalım.
Buna ikinci bir çevirme lastik takarak performansını arttırmak istiyoruz. Standart hesabı yaparak takmış olduğumuz ikinci lastik aynı çentiğe takıldığı zaman şişe enerjiyi bir tek noktadan yükleyeceğiz.
Yani şişi bir tek noktadan ittirerek gövdeye enerji dağılımını aynı yerden vereceğiz. Bu enerji dağılımı arkadan başlayarak öne doğru yayılacak ve şiş belli bir mesafe gittikten sonra enerjinin tek bir noktadan dağılması sonucu vibrasyona başlayacak ve parabolde bozulmalara sebebiyet verecektir.
Eğer kısa mesafede güç istiyorsak bu konfigürasyonu kullanabiliriz.
Fakat uzun tüfek kullanmamızdaki amaç zaten yaklaşamadığımız veya çağırdığımız halde yeterince yakına gelmeyen balıkları avlamak olduğu için uzun tüfekte bu konfigürasyon pek sağlıklı olmayacaktır.

 

Burada ikinci bir nokta daha var. Aynı çentiğe taktığımız iki ayrı lastiğin boy hesaplarını kusursuz bir şekilde yapmak imkansızdır.
Bunun sonucunda da ilk lastik şişi belli bir mesafe boyunca ittirirken, ikinci lastiğimiz aynı mesafe boyunca ittirmeyecek ve belli bir yerden sonra güç vermeyi bırakacaktır.
İkinci lastiği tüfeğimize monte ederken gücü ikiye katlayacağımızı düşünürken gücü azami (eğer çok iyi hesap yaparsak) % 60 oranında arttırdığımız ortaya çıkar.
Bunun yanında her seferinde iki lastik kuracağız ve iki katı efor harcayacağız. Hedeflediğimiz gücü elde edemememiz bir yana daha erken yorulacak ve sudan daha önce çıkmak zorunda kalacağız.

Gelelim ikinci seçeneğimize İki ayrı lastiği iki ayrı çentiğe taktığımız zaman gücü ayrı noktalardan şişe ileterek daha dengeli bir enerji dağılımı elde edeceğiz.
Bu dengeli dağılım şişin gücü daha iyi taşımasına olanak sağlayacak ve olası vibrasyonu minimuma indirerek parabolün daha uzun bir mesafe boyunca değişmemesine olanak sağlayacaktır.
Bunun sonucunda da uzaktaki hedeflere isabet oranımız artacaktır.

Fakat iki ayrı çentiğe taktığımız lastiklerin boy hesaplarını yaparken bazı değerlere ihtiyacımız vardır.
Kafalı bir tüfekte kaplinli bir çift lastiği ikinci bir çevirme lastikle modifiye etmek için gerekli olan değerler şunlardır.
İstenen: Aynı kuvvetin verilebilmesi için çevirme lastiğin boyu ne olmalıdır?
Değerler:
1. Çevirme lastiğin çapı
2. Çevirme lastiğin uzaması
3. Çevirme lastiğin açısı
4. Kaplinli lastiğin çapı
5. Kaplinli lastiğin boyu
6. Kaplinli lastiğin uzaması


Bu değerleri kullanarak çevirme lastiğin boyunun ne olacağını bulabileceğimiz formülü oluşturabiliriz.
Formül biraz karışık olduğu için buraya yazmıyorum. Biraz fizik bilgisi olanlar bu değerlerden yola çıkarak gerekli formülü oluşturabilirler.

Bu formülde değerleri yerine oturttuğumuzda lastiklerin boylarının aynı veya farklı çentiklere takıldığında ne olması gerektiğini buluruz.

Bu formülden yola çıkarak kullanacağımız ikinci lastiğin çapını diğerinden daha kalın veya ince olarak ayarlayabilir ve yine aynı kuvveti elde edebiliriz.
Yani kullandığımız ikinci lastiğin çapının aynı olmasına gerek yoktur.

Bu hesaplamaların avantajlarına gelince:
Tek 20 mm bir lastik yerine iki adet 16 mm veya daha ince lastik kullanarak daha güçlü bir atış elde edebiliriz.
Bu da tüfeği kurarken daha az efor harcamamızı sağlayarak yorulmamızı engeller ve suda kalış süremizi ve keyfimizi arttırır.

Eğer ahşap bir tüfekte çift çevirme lastik kullanıyorsak açıları formülden çıkararak hesap yapmamız gerekecektir.
Çünkü iki lastik hemen hemen aynı açıyla takılmakta ve aralarındaki fark eğer aynı yerden geçiyorlarsa lastiğin esnediği zaman düştüğü kalınlık kadar olacaktır.
Ayrı çentiklere takacaksak açıları ölçerek yeniden hesaba dahil etmemiz gerekecektir.
Bir önceki yazıda değindiğim performans hesapları ve bu yazıdaki çift lastik kullanma şekillerini harmanlayarak elinizdeki tüfeğin gücünü arttırabilirsiniz.